30/11/2015: ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ: Όχι άλλες χαμένες ζωές στο Αιγαίο!

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

 

ΠΡΟΣ:                   ΤON ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΖΑΝ-ΚΛΩΝΤ ΓΙΟΥΝΚΕΡ & ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ

Αθήνα, 30 Νοεμβρίου 2015

ΘΕΜΑ:                  Όχι άλλες χαμένες ζωές στο Αιγαίο!

Κύριε Πρόεδρε, Κύριε Πρωθυπουργέ,

Υπό το φως των τραγικών γεγονότων των τελευταίων ημερών και την απώλεια τόσων ανθρώπινων ζωών από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, στο Αιγαίο εξακολουθεί να εκτυλίσσεται μία άλλη τραγωδία, καθώς εκατοντάδες άνθρωποι που χρήζουν προστασίας -μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά- χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να φθάσουν στην ελληνική-ευρωπαϊκή επικράτεια και να ζητήσουν προστασία.

Είναι αξιοσημείωτο μάλιστα ότι μεγάλος αριθμός προσφύγων που επιχειρούν να φθάσουν στο ευρωπαϊκό έδαφος έχουν εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής τους λόγω διώξεων από τις δυνάμεις που ανέλαβαν την ευθύνη για την επίθεση στο Παρίσι.

Δεδομένου ότι η ζωή αποτελεί το υπέρτατο ανθρώπινο δικαίωμα και η προστασία του δικαιώματος αυτού αποτελεί προτεραιότητα σε κάθε περίπτωση, απευθυνόμαστε σε εσάς προκειμένου να σας ζητήσουμε να λάβετε τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να τερματιστεί η απώλεια ζωών στο Αιγαίο.

Οι απώλειες αυτές θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί εάν ήσαν διαθέσιμοι ασφαλείς τρόποι πρόσβασης στην ελληνική-ευρωπαϊκή επικράτεια, όπως η ευρείας κλίμακας επανεγκατάσταση (resettlement) από τις τρίτες γειτονικές χώρες στις οποίες έχουν καταφύγει οι πρόσφυγες προς τις ευρωπαϊκές ή άλλες χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τους υποδεχθούν, αλλά και η διάνοιξη ασφαλούς διόδου προσέγγισης της ελληνικής-ευρωπαϊκής επικράτειας από τα χερσαία σύνορα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει πολύ περιορισμένες δυνατότητες ασφαλούς πρόσβασης στην Ευρώπη, όπως η απευθείας επανεγκατάσταση (resettlement) προσφύγων από τις τρίτες χώρες στις οποίες έχουν καταφύγει (π.χ. Ιορδανία, Λίβανο, Τουρκία) στις χώρες-μέλη της ΕΕ, παρότι αυτό θα διασφάλιζε την ασφαλή μετάβαση των προσφύγων στην Ευρώπη χωρίς καμία διακινδύνευση και χωρίς την ανάγκη να προσφύγουν στις υπηρεσίες διακινητών.

Παράλληλα ο φράχτης που έχει ανεγερθεί στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα εμποδίζει την πρόσβαση των δικαιούχων προστασίας στην ελληνική-ευρωπαϊκή επικράτεια και τους αναγκάζει να ακολουθήσουν την εξαιρετικά επικίνδυνη θαλάσσια οδό, κάτι που έχει προκαλέσει μεγάλο αριθμό θυμάτων. Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει υποχρέωση που απορρέει από το διεθνές, κοινοτικό και ελληνικό δίκαιο να διασφαλίζει την προστασία της ανθρώπινης ζωής και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι και η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στις συστάσεις της προς την Ελλάδα τις οποίες εξέδωσε πριν από λίγες μέρες (http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/GRC/CCPR_C_GRC_CO_2_22220_E.docx) μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «το συμβαλλόμενο Κράτος (δηλαδή η Ελλάδα) ενθαρρύνεται να επιτρέπει -σε συνεννόηση με τους διεθνείς και περιφερειακούς εταίρους του και τους γείτονές του- στους μετανάστες που επιθυμούν να εισέλθουν στο έδαφός του, την πρόσβαση σε ασφαλή σημεία εισόδου, όπου θα μπορούν να αξιολογηθούν οι αιτήσεις τους για άσυλο».

 

Οι υπογράφουσες Οργανώσεις ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελληνική Κυβέρνηση:

• να αναπτυχθούν επαρκή και αποτελεσματικά προγράμματα επανεγκατάστασης (resettlement) των προσφύγων από τις τρίτες χώρες προς το έδαφος των κρατών - μελών
• να διευρυνθεί σημαντικά το πρόγραμμα μετεγκατάστασης (relocation) προσφύγων από την Ελλάδα προς άλλα κράτη – μέλη τόσο ως προς τον αριθμό των προσφύγων που μπορούν να μετεγκατασταθούν όσο και ως προς τις επιλέξιμες χώρες καταγωγής τους
• να παρασχεθεί η απαραίτητη τεχνική και οικονομική συνδρομή στην Ελλάδα
• να απομακρυνθεί ο φράκτης στα ελληνοτουρκικά σύνορα και σε κάθε περίπτωση να ληφθούν άμεσα τα μέτρα που απαιτούνται για την παροχή ασφαλούς διόδου των προσώπων που χρήζουν προστασίας στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα
• να ληφθεί μέριμνα ώστε οι εισερχόμενοι δικαιούχοι προστασίας να απολαύουν κατάλληλων συνθηκών υποδοχής, με σεβασμό πρωτίστως της ανθρώπινης αξιοπρέπειας

 

ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ (αλφαβητικά):

ΑΙΤΗΜΑ http://www.aitima.gr

ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων http://arsis.gr

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών http://migrant.diktio.org

Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι https://greekhelsinki.wordpress.com

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες http://www.gcr.gr

Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων http://www.refugees.gr

PRAKSIS http://www.praksis.gr

Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων http://www.tokeli.gr

30/11/2015: OPEN LETTER: No More Lives Lost in the Aegean Sea!

OPEN LETTER TO: THE PRESIDENT OF EU COMMISSION JEAN-CLAUDE JUNCKER

PRIME MINISTER OF GREECE ALEXIS TSIPRAS

Athens, 30 November 2015

No More Lives Lost in the Aegean Sea!

Dear President, Dear Prime Minister,

In the aftermath of the recent tragic developments and the loss of so many human lives due to the terrorist attacks, another tragedy is still unfolding in the Aegean Sea, as hundreds of people who are in need of international protection –amongst them many children –lose their lives in an effort to reach the Greek/EU territory and seek protection.

It is worth mentioning that a big number of refugees who try to reach the Greek/European territory have fled from their country because of persecution by the forces who have taken responsibility for the Paris attacks.

Given that the right to life is the ultimate human right and that the protection of this right should be a priority in all circumstances, we appeal to you in order to ask you to take all the necessary measures so that the loss of life in the Aegean Sea ends.

These fatalities could have been avoided if safe access of refugees to the Greek/EU territory was available, e.g. through large-scale resettlement from third neighbouring countries to European or other counties who can receive them as well as through the provision of a safe land route to reach the Greek/EU territory.

The EU is providing very limited opportunities for people to reach Europe safely, including through direct resettlement of refugees from third countries (such as Lebanon, Jordan and Turkey), despite the fact that this would ensure the safe transfer of refugees to Europe without any danger and without the need to resort to smugglers.

At the same time, the fence that was built at the Greek-Turkish border prevents people entitled to international protection from accessing EU territory by land and forces them to take the dangerous sea route, which has caused a considerable number of fatalities. This happens although Greece has an obligation deriving from international, EU and national law to ensure protection of human life and fulfillment of  fundamental rights.

The UN Committee of Human Rights, in its recommendations to Greece issued a few days ago states inter alia that: The State party is encouraged, in consultation with its international and regional partners and neighbours, allowing migrants wishing to enter its territory to have access to safe entry points, where their asylum claims can be evaluated, (http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/GRC/CCPR_C_GRC_CO_2_22220_E.docx)

The undersigned organizations call on the EU and the Greek Government:

·         to develop sufficient and effective  resettlement programmes for refugees from third countries to the territory of European countries
·         to develop refugee relocation programmes from Greece to other EU countries under which there will be significant increase in both the number of  refugees relocated and the eligible countries of origin
·         to offer to Greece the financial and technical support needed
·         to remove the fence from the Greek-Turkish border and in any case to take all the necessary steps to ensure safe access to the land Greek-Turkey border for people entitled to international protection
·         to take all the necessary steps so that the people entitled to international protection entering Greek territory are enjoying appropriate reception conditions that respect foremost human dignity.

 THE ORGANIZATIONS (in alphabetical order):
 

ΑΙΤΗΜΑ http://www.aitima.gr

ARSIS – Association for the Social Support of Youth http://arsis.gr

Network for the Social Support of Immigrants and Refugees http://migrant.diktio.org

Greek Helsinki Monitor https://greekhelsinki.wordpress.com

Greek Council for Refugees http://www.gcr.gr

Greek Forum of Refugees http://www.refugees.gr  

PRAKSIS http://www.praksis.gr

Initiative for the Detainees' Rights. http://www.tokeli.gr

 

01/06/2015: ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: Όχι άλλους φραγμούς στην πρόσβαση στο άσυλο Άμεση προτεραιότητα στην προστασία των αιτούντων άσυλο

1 Ιούνιου 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Όχι άλλους φραγμούς στην πρόσβαση στο άσυλο

Άμεση προτεραιότητα στην προστασία των αιτούντων άσυλο

Οι οργανώσεις που συνυπογράφουμε το παρόν εκφράζουμε την απογοήτευσή μας και την έντονη διαμαρτυρία μας για την αναστολή της άμεσης πρόσβασης των αιτούντων άσυλο στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής από τη Δευτέρα 25 Μαΐου 2015 «και μέχρι νεότερης ενημέρωσης», όπως ανακοινώθηκε από το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής, «λόγω ελλείψεων σε προσωπικό». Σύμφωνα με την ανακοίνωση «θα διεξάγονται μόνο οι προγραμματισμένες (μέσω skype) καταγραφές αιτημάτων ασύλου, συνεντεύξεις και οι λοιπές διοικητικές ενέργειες». Αυτή η εξέλιξη είναι πάρα πολύ ανησυχητική και επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το φλέγον ζήτημα της άκρως προβληματικής πρόσβασης στο άσυλο στην Αττική, δεδομένου ότι το σύστημα με το skype εξυπηρετεί ένα απειροελάχιστο ποσοστό των ενδιαφερομένων και οι ανάγκες είναι δραματικές και αυξάνονται διαρκώς λόγω των αυξημένων προσφυγικών ροών στην χώρα μας. Επιπλέον, εξαιρετικά ανησυχητικά είναι και τα δημοσιεύματα που έχουν κυκλοφορήσει τις τελευταίες ημέρες και κάνουν λόγο για απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου για μόνιμη διακοπή της άμεσης πρόσβασης των αραβόφωνων αιτούντων άσυλο στην Υπηρεσία.

Η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο έχει επανειλημμένα και με διάφορους τρόπους αναδείξει το πρόβλημα, και έχει προτείνει κατευθύνσεις για την αντιμετώπισή του. Στις 2 Απριλίου 2015 δημοσιεύτηκε κοινή επιστολή 10 οργανώσεών της για την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και θέματα κρατουμένων (http://www.asylum-campaign.blogspot.gr/2015/04/blog-post.html), με παραπομπή και στην έκθεσή της για τις συνθήκες διοικητικής κράτησης και την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου (23/10/2014, http://asylum-campaign.blogspot.gr/2014/10/blog-post_23.html). Οι ανησυχίες μας και οι συστάσεις μας αυτές έχουν διατυπωθεί και σε πρόσφατη συνάντηση με την Διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου, ενώ έχουμε ζητήσει και σχετική συνάντηση με την Αναπληρώτρια Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής κα Χριστοδουλοπούλου.

Επισημαίνουμε και πάλι ότι είναι αναγκαία η άμεση ενίσχυση της Υπηρεσίας Ασύλου τόσο με προσωπικό όσο και με υλικοτεχνική υποδομή, σε κάθε δε περίπτωση προτεραιότητα πρέπει να δίνεται στην προστασία των αιτούντων άσυλο, όπως άλλωστε ορίζει το εθνικό, το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο. Συνεπώς τα αιτήματα ασύλου πρέπει να καταγράφονται άμεσα έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν οι πρόσφυγες με σύλληψη και κράτηση και για να μπορούν να απολαμβάνουν των δικαιωμάτων, που προβλέπονται στο νόμο. Η Υπηρεσία Ασύλου και το Υπουργείο πρέπει να δώσουν λύση εδώ και τώρα.

ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ (αλφαβητικά):

ΑΙΤΗΜΑ http://www.aitima.gr

ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων http://arsis.gr

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών http://migrant.diktio.org

Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι https://greekhelsinki.wordpress.com

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες http://www.gcr.gr

Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων http://www.refugees.gr

Κέντρο Συμπαραστάσεως Παλιννοστούντων και Μεταναστών – Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων http://www.ecclesia.gr/greek/koinonia/kspm.html

Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών http://omadadikigorwn.blogspot.gr

PRAKSIS http://www.praksis.gr

Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων http://www.tokeli.gr

14/05/2015: Διαμαρτυρία Σύρων προσφύγων στη Νέα Υπηρεσία Ασύλου

Ξεσηκώθηκαν σήμερα οι Σύριοι πρόσφυγες στη Νέα Υπηρεσία Ασύλου και έκλεισαν τη λεωφόρο Κατεχάκη διαμαρτυρόμενοι/ες με συνθήματα και καθιστική διαμαρτυρία για την μη πρόσβασή τους στη διαδικασία ασύλου. Άντρες, γυναίκες και παιδιά, πρόσφυγες πολέμου, άνθρωποι ταλαιπωρημένοι, βασανισμένοι και απεγνωσμένοι. Προσέρχονται μάταια επί μήνες στην Υπηρεσία Ασύλου από τα χαράματα και σχηματίζουν ουρές για να καταθέσουν αίτημα ασύλου και προσπαθούν και μέσω skype να πάρουν ραντεβού για την καταγραφή του αιτήματός τους, και πάλι χωρίς αποτέλεσμα.

Η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο έχει από καιρό επισημαίνει τα προβλήματα (βλ. και πρόσφατη επιστολή 02/04/2015: Κοινή επιστολή οργανώσεων για την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και θέματα κρατουμένων), χωρίς ανταπόκριση. Η μόνιμη και σταθερή απάντηση είναι ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι εξαιτίας της υποστελέχωσης της Υπηρεσίας. Ας αναληφθούν οι αντίστοιχες ευθύνες.

 

02/04/2015: Κοινή επιστολή οργανώσεων για την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και θέματα κρατουμένων

Αθήνα, 2 Απριλίου 2015

ΠΡΟΣ:                                   Διευθύντρια Υπηρεσίας Ασύλου, κα. Μαρία Σταυροπούλου 

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:                 1) Αναπληρώτρια Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, κα. Αναστασία Χριστοδουλοπούλου

2) Αναπληρωτή Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, κ. Γιάννη Πανούση

ΘΕΜΑ: Πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου και θέματα κρατουμένων

 

Πριν από ένα χρόνο, η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο χαιρέτισε την έναρξη της λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου και επεσήμανε την θετική αλλαγή που επέφερε η μεταφορά της αρμοδιότητας καταγραφής των αιτημάτων ασύλου από την Ελληνική Αστυνομία σε μία πολιτική υπηρεσία, τα πρώτα στατιστικά της οποίας παρουσιάζουν μάλιστα αυξημένα ποσοστά απόδοσης καθεστώτος προστασίας στους αιτούντες. Ωστόσο, από την παρακολούθηση της γενικότερης λειτουργίας της Υπηρεσίας, από τη δράση μας στο πεδίο, από μαρτυρίες των ατόμων της ομάδας στόχου αλλά και των αυτοψιών που έχουμε διενεργήσει, έχουμε εντοπίσει και επισημάνει ορισμένα σοβαρά προβλήματα, τα οποία σχετίζονται αφενός με το ζήτημα της πρόσβασης στην διαδικασία ασύλου και αφετέρου με την κράτηση των αιτούντων άσυλο.

1) Πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου

Όπως έχουμε επισημάνει με το δελτίοτύπου της 19/12/2013 αλλά και με την έκθεση Συνθήκεςδιοικητικής κράτησης & πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου της 23/10/2014, η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα προβληματική, όπως έχει εξάλλου καταγραφεί από διεθνή και ευρωπαϊκά όργανα και θεσμούς [1].

Το πρόβλημα της πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου εντοπίζεται ιδίως στο ότι:

·       δεν έχουν τεθεί σε λειτουργία όλα τα προβλεπόμενα στο νόμο Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου (ΠΓΑ)

·       ορισμένα γραφεία λειτουργούν εντός Κέντρων Κράτησης

·       ορισμένα ΠΓΑ παραλαμβάνουν αιτήματα μόνο κρατουμένων (π.χ. ΠΓΑ Θεσσαλονίκης, ΠΓΑ Πάτρας)

·       τα υφιστάμενα γραφεία δεν έχουν στελεχωθεί επαρκώς ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις πραγματικές ανάγκες καταγραφής αιτημάτων [2]

Χαρακτηριστική είναι η κατάσταση που επικρατεί καθημερινά στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής: ενώ συρρέουν σε αυτό εκατοντάδες άτομα τα οποία επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου – μεταξύ αυτών και σημαντικός αριθμός ευάλωτων περιπτώσεων – ο αριθμός των ατόμων των οποίων το αίτημα καταγράφεται τελικά από την Υπηρεσία είναι, σε σύγκριση με την ανάγκη, μικρός.

Ως εκ τούτου για ένα μεγάλο μέρος των προσερχομένων στην Υπηρεσία προκειμένου να υποβάλουν αίτημα ασύλου καθυστερεί να εκκινήσει η διαδικασία ασύλου με αποτέλεσμα αυτοί να στερούνται τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο. Το κυριότερο δε είναι ότι καθώς δεν διαθέτουν νομιμοποιητικά έγγραφα κινδυνεύουν με σύλληψη, κράτηση και απέλαση. Για τις περιπτώσεις δε που μπορούν να υπαχθούν στη διαδικασία οικογενειακής συνένωσης στο πλαίσιο του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, η δυσκολία πρόσβασης για καταγραφή του εξερχόμενου αιτήματος προς άλλη ευρωπαϊκή χώρα, παρατείνει αδιέξοδα το χρόνο παραμονής τους στη Ελλάδα κάτω από ανύπαρκτες συνθήκες υποδοχής ενώ τους ωθεί να επιχειρήσουν έξοδο από τη χώρα μέσω διακίνησης.

Εξίσου χαρακτηριστική όμως είναι και η κατάσταση των κρατουμένων (συμπεριλαμβανομένων εξαιρετικά ευάλωτων περιπτώσεων, όπως ασυνόδευτων ανηλίκων, ατόμων με σοβαρά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, θυμάτων βασανιστηρίων) που επιθυμούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου, οι οποίοι συχνά είναι αναγκασμένοι να περιμένουν μήνες μέχρις ότου καταγραφεί το αίτημα ασύλου τους (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων οικογενειακής επανένωσης) για το οποίο έχουν εκδηλώσει βούληση. Σημειωτέον ότι πολλοί κρατούμενοι παρά το γεγονός ότι είχαν εκφράσει βούληση υποβολής αιτήματος ασύλου, το οποίο δεν καταγράφηκε, όταν αφήνονται ελεύθεροι πρέπει εξ υπαρχής να περιμένουν στην ουρά σε κάποιο ΠΓΑ προσπαθώντας να καταθέσουν αίτημα ασύλου.

Η καταγραφή της εκδήλωσης της βούλησης των κρατουμένων για υποβολή αιτήματος ασύλου και η ενημέρωση της Υπηρεσίας Ασύλου εξακολουθεί να εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της Ελληνικής Αστυνομίας, αφού η ίδια η Υπηρεσία Ασύλου δεν μεριμνά για την άμεση επικοινωνία της με τους κρατούμενους, μέσω κατάλληλων διερμηνέων, προκειμένου να ενημερώνεται απευθείας η Υπηρεσία ώστε να κινεί τη διαδικασία ασύλου άμεσα.

Η ανωτέρω περιγραφείσα διαδικασία και η καθυστέρηση στην καταγραφή του αιτήματος ασύλου των κρατουμένων έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις σε αυτούς, καθώς αφενός δεν τους κατοχυρώνει έναντι του κινδύνου απέλασης και αφετέρου καθυστερεί την εκκίνηση της διαδικασίας ασύλου και παρατείνει την κράτηση.

Στην έκθεσή μας με τίτλο Συνθήκεςδιοικητικής κράτησης & πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου της 23/10/2014 προβήκαμε σε συγκεκριμένες συστάσεις για να επιλυθούν τα ανωτέρω προβλήματα πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου [3].

Προφανώς εμμένουμε στις ανωτέρω συστάσεις και τονίζουμε ότι:

·       Οι πλημμέλειες που εξακολουθούν να παρατηρούνται, με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνθρωποι να προσπαθούν ανεπιτυχώς επί μήνες να υποβάλουν αίτημα ασύλου, πρέπει να εξαλειφθούν άμεσα ώστε η πρόσβαση στο άσυλο να είναι ανεμπόδιστη και η διαδικασία ασύλου δίκαιη και αποτελεσματική. Η προσέλευση των ενδιαφερομένων σε ΠΓΑ για υποβολή αιτήματος ασύλου αποτελεί έμπρακτη εκδήλωση της σχετικής βούλησής τους και συνεπώς οφείλει η Ελληνική Πολιτεία να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε η εκδήλωση της βούλησης αυτής να σηματοδοτεί ένα επαρκές και αποτελεσματικό πλαίσιο προστασίας και απόλαυσης των δικαιωμάτων του αιτούντος άσυλο [4].

·       Η αδυναμία της Ελληνικής Πολιτείας να στελεχώσει επαρκώς και να οργανώσει αποτελεσματικά τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελεί επιχείρημα για την άρνηση καταγραφής των αιτημάτων ασύλου με τις επαχθέστατες συνέπειες της στέρησης έστω και στοιχειωδών συνθηκών υποδοχής και της έκθεσης των ανθρώπων αυτών σε κίνδυνο σύλληψης, κράτησης / παράτασης κράτησης και απέλασης.

·       Ως προς τους κρατούμενους ειδικότερα, είναι αναγκαία η συχνή και απευθείας επικοινωνία της Υπηρεσίας Ασύλου με αυτούς, προκειμένου να τους ενημερώνει για τη διαδικασία ασύλου, να καταγράφει την εκδήλωση βούλησής τους για την υποβολή αιτήματος ασύλου, να τους χορηγεί σχετικό έγγραφο και να προβαίνει σε ταχεία καταγραφή του αιτήματός τους και έκδοση εισήγησης για την άρση της κράτησής τους.

·       Είναι επιβεβλημένη η παρουσία κλιμακίων διερμηνέων εντός των κέντρων κράτησης,  ούτως ώστε αφενός η βούληση των κρατουμένων να εκφράζεται και να καταγράφεται απρόσκοπτα, και αφετέρου οι κρατούμενοι να ενημερώνονται στη γλώσσα τους για τα έγγραφα που τους κοινοποιούνται και καλούνται να υπογράψουν (κατά τη διαδικασία είτε του ασύλου είτε της κράτησης).

·       Πληροφοριακό υλικό (σε γλώσσες που κατανοούν οι κρατούμενοι) για τη δυνατότητα υποβολής αιτήματος ασύλου και απευθείας επικοινωνίας με την Υπηρεσία Ασύλου πρέπει να είναι αναρτημένο σε όλους τους χώρους κράτησης (κέντρα κράτησης, αστυνομικά τμήματα και φυλακές).

·       Είναι σημαντικό να διαβιβάζεται στο ΠΓΑ ο ατομικός φάκελος του κρατουμένου, που τυχόν διατηρείται από την Ελληνική Αστυνομία, ούτως ώστε η Υπηρεσία Ασύλου να κρίνει το συντομότερο δυνατό το παραδεκτό ενός μεταγενέστερου αιτήματος ασύλου και να λαμβάνει υπόψη της τυχόν έγγραφα, που μπορεί να αποδεικνύουν την ευαλωτότητα του αιτούντα.

·       Να αντιμετωπισθεί η αδυναμία άμεσης έκδοσης και χορήγησης των δελτίων διεθνούς προστασίας που έχει παρατηρηθεί σε κάποια ΠΓΑ.

 

2) Κράτηση των αιτούντων άσυλο

Στην έκθεσή μας με τίτλο Συνθήκες διοικητικής κράτησης & πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου της 23/10/2014 διαπιστώσαμε ότι «Η συνέχιση της κράτησης, όσων υπηκόων τρίτων χωρών καταθέτουν αίτημα άσυλου υπό κράτηση, παρά το γεγονός ότι η κράτηση αιτούντων άσυλο προβλέπεται στον νόμο ως εξαίρεση, αποτελεί τον κανόνα, χωρίς μάλιστα να αιτιολογείται επαρκώς (βλ. ΔΕΕ, C‑534/11, Mehmet Arslan, 30.5.2013). Η νέα Υπηρεσία Ασύλου δεν κάνει επαρκή χρήση της δυνατότητάς που προβλέπει η σχετική νομοθεσία (άρθρο 12 παρ. 4 ΠΔ 113/2013) να εισηγηθεί κατά της κράτησης.»

Γι’ αυτό το λόγο διατυπώσαμε την εξής σύσταση: «Στις περιπτώσεις των αιτούντων άσυλο που τελούν υπό κράτηση η Υπηρεσία Ασύλου πρέπει να επανεξετάσει το πλαίσιο εφαρμογής των προϋποθέσεων έκδοσης εισηγήσεων υπέρ ή κατά της κράτησης».

Προφανώς εμμένουμε τόσο στην διαπίστωση όσο και στη σύσταση και επισημαίνουμε ότι:

• Πρέπει να σταματήσει άμεσα η πρακτική της πολύμηνης κράτησης αιτούντων άσυλο και μάλιστα υπό συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση [5], σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις με εισήγηση της Υπηρεσίας Ασύλου, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο η κράτηση αιτούντων άσυλο αποτελεί εξαίρεση.
• Είναι απολύτως δε ενδεικτικά της πρακτικής της Υπηρεσίας Ασύλου ως προς τις εισηγήσεις της για συνέχιση ή μη της κράτησης των αιτούντων άσυλο, τα στοιχεία που μας χορήγησε η Υπηρεσία Ασύλου στις 27/2/2015, κατόπιν επανειλημμένων αιτημάτων μας, και αφορούν μόνο τον Ιανουάριο του 2015: 179 εισηγήσεις για συνέχιση της κράτησης, 7 εισηγήσεις περί μη συνέχισης της κράτησης και 26 εισηγήσεις για ανάκληση της κράτησης. Προκειμένου δε να υπάρχει διαφάνεια ως προς το ζήτημα αυτό, η Υπηρεσία Ασύλου θα πρέπει να δημοσιοποιεί τακτικά τα σχετικά στατιστικά στοιχεία.
• Διατηρούμε επιφυλάξεις σε σχέση με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για το θέμα της κράτησης των αιτούντων άσυλο. Ωστόσο είναι αυτονόητο ότι στο βαθμό που αυτό το νομικό πλαίσιο βρίσκεται σε ισχύ, η Υπηρεσία Ασύλου επιβάλλεται να είναι αυστηρά προσηλωμένη στην ρητή πρόβλεψη του νόμου ότι η κράτηση των αιτούντων άσυλο αποτελεί εξαιρετικό μέτρο και να εκδίδει εισηγήσεις που θα συμβαδίζουν με την πρόβλεψη αυτή.

Χαιρετίζουμε την πρόσφατη κοινή ανακοίνωση των Αναπληρωτών Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, κ. Γιάννη Πανούση, και Μεταναστευτικής Πολιτικής, κ. Αναστασίας Χριστοδουλοπούλου [6], σχετικά με τη διοικητική κράτηση υπηκόων τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο, η οποία κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η κατάργηση παράτυπων πρακτικών της διοίκησης όπως η κράτηση για χρονικό διάστημα ακόμη και πέραν των 18 μηνών, η μη κράτηση ευάλωτων ατόμων καθώς και η εφαρμογή των εναλλακτικών της κράτησης περιοριστικών μέτρων, πρέπει να συνοδευτούν από άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης για όσους παραμένουν κρατούμενοι κατ’εξαίρεση, αλλά και τη δημιουργία επαρκών και κατάλληλων δομών φιλοξενίας.

 

ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ (αλφαβητικά):

 

ΑΙΤΗΜΑ http://www.aitima.gr

ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων http://arsis.gr

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών http://migrant.diktio.org

Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι http://www.greekhelsinki.gr

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες http://www.gcr.gr

Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων http://www.refugees.gr

Κέντρο Συμπαραστάσεως Παλιννοστούντων και Μεταναστών – Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων http://www.ecclesia.gr/greek/koinonia/kspm.html

Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών http://omadadikigorwn.blogspot.gr

PRAKSIS http://www.praksis.gr

Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων http://www.tokeli.gr

---

[1] UN High Commissioner for Refugees (UNHCR), UNHCR observations on the current asylum system in Greece, December 2014, available at: http://www.refworld.org/docid/54cb3af34.html

COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT on the Assessment of the implementation of the Greek Action Plan on Asylum and Migration management, http://www.statewatch.org/news/2014/oct/eu-com-greek-asylum-plan-com-316-14.pdf

EASO OPERATING PLAN FOR GREECE Interim Assessment of Implementation Valletta Harbour, 28 July 2014, http://easo.europa.eu/wp-content/uploads/Interim-Assessment-Greece.pdf

Απόφαση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τη συνέχιση εποπτείας συμμόρφωσης της Ελλάδας στην απόφαση MSS, http://www.immigration.gr/2014/06/mss.html, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2199769&Site=CM&BackColorInternet=C3C3C3&BackColorIntranet=EDB021&BackColorLogged=F5D383

[2] COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT on the Assessment of the implementation of the Greek Action Plan on Asylum and Migration management, SWD(2014) 316 final, Brussels, 7 October 2014,  http://www.statewatch.org/news/2014/oct/eu-com-greek-asylum-plan-com-316-14.pdf
 

[3] «Άμεση σύσταση και των υπολοίπων Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου, που προβλέπει το άρθρο 1 του Νόμου 3907/2011. Τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου (υφιστάμενα και μελλοντικά) να στελεχωθούν επαρκώς και να οργανωθούν αποτελεσματικά ώστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση και εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων, ειδικά των ευάλωτων περιπτώσεων, ώστε να μην κινδυνεύουν με σύλληψη και κράτηση, αλλά και των κρατουμένων, τόσο για αρχικό όσο και για μεταγενέστερο αίτημα ασύλου. Τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου να χωροθετηθούν εκτός χώρου κράτησης, για να μην ταυτίζονται από τα άτομα που επιθυμούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου με τις αρμόδιες αρχές για την σύλληψη, κράτηση και απέλαση, παράγοντας που λειτουργεί αποτρεπτικά για την υποβολή του αιτήματος χορήγησης διεθνούς προστασίας. Ο χρόνος καταγραφής των αιτημάτων ασύλου των κρατουμένων πρέπει να επισπευσθεί.»
 

[4] Εξάλλου αυτό είναι και το γράμμα της αναθεωρημένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το άσυλο.

[5] Σε σχέση με την κράτηση βλ. και αποφάσεις του ΕΔΔΑ κατά Ελλάδος (2013 και 2014) για παραβιάσεις  άρθρ. 3 και 5 της ΕΣΔΑ, (απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ως προς τις συνθήκες κράτησης ή/και σχετικά με τη νομιμότητα της κράτησης) :  MOHAMAD v. GREECE (70586/11), 11/12/2014, A.E. v. GREECE (46673/10),  27/11/2014,    SHARIFI AND OTHERS v. ITALY AND GREECE (16643/09),  21/10/2014, MD v. GREECE (60622/11), 13/11/2014,  H.H. v. GREECE.(63493/11) | 09/10/2014,  F.H. v. GREECE (no78456/11), 31/07/2014,  TATISHVILI v. GREECE (no 26452/11), 31/07/2014, DE LOS SANTOS AND DE LA CRUZ v. GREECE, 2134/12 2161/12, 26/06/2014, HERMAN ET SERAZADISHVILI c. GRÈCE (26418/11 και 45884/11), LICI c. GRÈCE (69881/12) ,  KHUROSHVILI c. GRÈCE (58165/10, 12-12-2013), B.M. c. GRÈCE (53608/11), 19-12- 2013,  C.D. ET AUTRES c. GRÈCE (33441/10, 33468/10,  33476/10, 19-12- 2013), HORSHILL c. GRÈCE (70427/11), 1-8- 2013,  A.F. c. GRÈCE (53709/11), 13/6/2013. http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/Pages/search.aspx#{"documentcollectionid2":["GRANDCHAMBER","CHAMBER"]
 

[6] http://www.nerit.gr/eidiseis/ellada/rizikes-allages-stin-kratisi-ke-diachirisi-ton-allodapon/